DÜNYADAKİ EN DEĞERLİ KOLEKSİYON: ARBORETUM
- Serdar KUVVET
- 31 May 2020
- 3 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 24 Haz 2020
Arboretum; dünyadaki en değerli koleksiyon çünkü insan oğlunun en değerli varlığı doğanın ta kendisi.
ARBORETUM NEDİR?
Arboretumlar bilimsel araştırma ve gözlem amacıyla orijini ve yaşları belli, her biri doğru ve dikkatli bir şekilde bir araya getirilmiş olan çoğunluğu ağaç ve diğer odunsu bitki taksonlarının uygun seçilmiş alanlarda yetiştirilip sergilendiği tabiat parçalarıdır. Başka bir açıdan bakıldığında arboretumlar eğitim ve bilimsel yanları ağır basan bilgi, emek ve sabırla meydana getirilmiş birer canlı bitki müzeleridir.
Başlangıçları yüzyıllara dayanan arboretumların çok çeşitli fonksiyonları vardır. Bunlar; her yaştan ve her eğitim düzeyinden insana ve çevre halkına otsu ve odunsu bitkiler hakkında bilgi vermek, onları yetişme alanlarında tanıtmak, çevre koruma bilincinin gelişmesine katkıda bulunmak ki bu her geçen gün önem kazanıyor. Bunun yanında, dünyanın dört bir tarafındaki egzotik ve endemik bitkileri iklimin müsaade ettiği oranda bir araya toplayarak kolay erişim sağlamak, nesli kaybolma tehlikesi altında olanları koruma altına almak, farklı kaynaklı türlerin farklı coğrafyalara uygunluğu konusunda çalışmalar yapmak.
Arboretumlar özellikle orman ve ziraat mühendislerin, peyzaj mimarlarının, diğer fakülteler ile araştırma kurumlarının, bilim adamlarının, doğa severlerin yapacakları incelemelere ve bilimsel araştırmalara her yönü ile açık canlı bir laboratuvar, tüm sanat dallarına ilham veren bir galeri ve doğanın belleğine giden bir yol gibidir.
Arboretumlar çok önemli tarihsel ve kültürel varlıklardır. Dünyada arboretum oluşturma düşüncesi oldukça eskiye dayanmaktadır. Yine insan oğlunun doğasında bulunan rekabet etme duygusu ülkeler ve kentler arası rekabeti doğurmuş buda arboretum ve botanik bahçeleri kavramlarını ortaya çıkarmıştır. Dünya ülkelerinin bünyesinde bulunan tarihi eserler, doğal güzellikler ve mimari yapıların yanında arboretum ve botanik bahçeleri de övünç kaynakları olmuştur. Özellikle 16. Yüzyıl ortaları ve 17.yüzyıl Orta Avrupa ülkelerinde arboretum oluşturma fikirleri ortaya atılmıştır. Dünya‘da ilk kez, geniş ve kalıcı bir arboretum Harvard Üniversitesi tarafından geliştirilmiş olan Arnold Arboretumu’dur. 1872 yılında 50 hektar olan alan, oldukça genişlemiş ve yaklaşık 107 hektara ulaşmıştır.
Ülkemizin ilk arboretumu ise 1949 yılında kurulan Atatürk Arboretumu'dur. Prof. Dr. Hayrettin Kayacık'ın Fransa'da Vilmoren ve Des Barres arboretumlarını ziyareti sırasında ülkemizde bir arboretum kurulması fikri oluşmuş ve bu istek Orman Genel Müdürlüğü tarafından olumlu karışılanmış ve Bahçeköy Orman işletme Müdürlüğüne gereğinin yapılması için talimat verilmiştir. Arboretum bugün üç tarafı kara yoluyla sınırlanmış 296 hektar alanı kapsamakta ve yaklaşık 2000 bitki taksonuna ev sahipliği yapmaktadır.
Türkiye’deki Arboretumlar
Atatürk Arboretumu, İstanbul
Karaca Arboretumu, Yalova
Ayırca şuraya Atatürk Arboretumunun sanal turu için link bırakıyorum gitmeden fikir edinebilirsiniz. Tabi gitmenizi şiddetle tavsiye ederim. Biz gittik ve deneyimledik. Onun içinde Atatürk arboretumu gezi yazısını okuyabilirsiniz.
Dünyadaki en güzel rekabet budur herhalde. Bulabildiğim arboretumları aşağıda sıraladım. Üzerlerine tıklayarak sitelerine ve görsellerine ulaşabilirsiniz.
Dünya'daki Arboretumlar
Udhagamandalam (Ooty) Arboretum, Hindistan
Eastwoodhill Arboretum, Yeni Zelanda
Taitua Arboretum, Yeni Zelanda
RJ Hamer Arboretum, Avustralya
The Tasmanian Arboretum, Devonport, Tasmania
The National Arboretum, Canberra, Australian Capital Territory
Lindsay Pryor National Arboretum, Canberra, Australian Capital Territory
Abney Park Arboretum, London, England
Arboretum Norr, Umeå, Sweden
Bank Hall Arboretum, Lancashire, England
Batsford Arboretum, Gloucestershire, England
Bedgebury National Pinetum, Kent, England
Bluebell Arboretum, Derbyshire, England
Bodenham Arboretum, Worcestershire, England
Derby Arboretum, Derbyshire, England
Dropmore Park, Buckinghamshire, England
Dømmesmoen Arboret, Grimstad, Aust-Agder, Norway
Greifswald Botanic Garden and Arboretum, Greifswald, Germany
Jubilee Arboretum, Surrey, England
Kew Gardens, London, England
Kilmun Arboretum, Argyll and Bute, Scotland
Kórnik Arboretum, Poland
Lincoln Arboretum, Lincoln, England
Arborétum Mlyňany, Slovakia
Nottingham Arboretum, Nottinghamshire, England
Arboretum de Pézanin, Dompierre-les-Ormes, France
Průhonice Park, near Prague, Czech Republic
Arboretum Wespelaar, Wespelaar, Belgium
Westonbirt, England
St Roche's Arboretum, West Dean, England
Arboretum Sequoiafarm Kaldenkirchen, Nettetal, Germany
Sochi Arboretum, Sochi, Russia
Sofiyivsky Park, Ukraine
Trompenburg Botanical Garden and Arboretum, The Netherlands
Volcji Potok Arboretum, Slovenia
University of Guelph Arboretum, Ontario, Canada
Arnold Arboretum, US
The Dominion Arboretum Ottawa, Canada
Core Arboretum, US
Edith J. Carrier Arboretum, US
Holden Arboretum, US
Houston Arboretum and Nature Center, Houston, Texas, US
Hoyt Arboretum, US
Overland Park Arboretum & Botanical Gardens
Humber Arboretum, Canada
The Arboretum at Flagstaff, US
Los Angeles County Arboretum and Botanic Garden
Louisiana State Arboretum, Louisiana, US
Morton Arboretum, US
Peru State College Arboretum, Nebraska, US
United States National Arboretum, US
University of Wisconsin Arboretum, US
Washington Park Arboretum, Washington, US
Boyce Thompson Arboretum, Superior, Arizona
Viveros de Coyoacán, Mexico City, Mexico
Cowling Arboretum, ABD
Sayenizde arboretum nedir fikir sahibi oldum teşekkür ederim.